Η απερήμωση είναι αποτέλεσμα ενός κύκλου υποβάθμισης της γης, που μετατρέπει τα γόνιμα εδάφη σε στείρα, ως συνέπεια της υπερβολικής εκμετάλλευσης από την εντατική γεωργία, της εκμετάλλευσης των δασών για καύσιμα και ξυλεία και της υπερβόσκησης. Έτσι, η απερήμωση δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στις ερημικές περιοχές, ούτε στις άγονες εκτάσεις, αλλά στις συνέπειες της υπερβολικής χρήσης των πόρων της Γης.
Από τα τρόφιμα που τρώμε, μέχρι τα ρούχα που φοράμε και τα σπίτια που ζούμε – όλα προέρχονται από τους πόρους της γης.
Η απερήμωση έχει αναγνωριστεί ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει τα μέσα διαβίωσης 900 εκατομμυρίων ανθρώπων στις πέντε ηπείρους και αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο των παγκόσμιων απειλών για τη βιοποικιλότητα.
Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας, που γιορτάζεται στις 17 Ιουνίου, είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό για την υποβάθμιση της γης και να επιστήσει την προσοχή στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης
«Ας μεγαλώσουμε το μέλλον μαζί» το θέμα του 2019
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας, υποστηρίζει τη σημασία της συνεργασίας για την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων γαιών και συμβάλλει στην επίτευξη των συνολικών Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Φέτος η επέτειος συμπίπτει με τα 25α γενέθλια από την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης (UNCCD) και γιορτάζει τα 25 χρόνια προόδου των χωρών σχετικά με τη βιώσιμη διαχείριση της γης, ενώ παράλληλα στρέφει το βλέμμα στο μέλλον και προβλέπει την εικόνα της επόμενης 25ετίας.
Σύμφωνα λοιπόν με τις εκτιμήσεις, έως το 2025, 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα βιώσουν απόλυτη λειψυδρία και τα 2/3 του κόσμου θα ζουν κάτω από συνθήκες πίεσης ως προς τις ανάγκες τους για νερό. Πρόκειται για έναν πολύπλοκο και αργό φυσικό κίνδυνο με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούν περισσότερους θανάτους και εκτοπίζουν περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε άλλη φυσική καταστροφή.
Έως το 2045, περίπου 135 εκατομμύρια άνθρωποι ενδέχεται να εκτοπιστούν εξαιτίας της απερήμωσης.
Τι προκαλεί απερήμωση;
Η ερημοποίηση λαμβάνει χώρα όταν:
– Τα δένδρα και τα φυτά που συγκρατούν το χώμα αφαιρούνται για καυσόξυλα και ξυλεία, ή για να καθαριστεί η γη για καλλιέργεια.
– Τα ζώα τρώνε τα χόρτα και διαβρώνουν το έδαφος με τις οπλές τους.
– Από την εντατική καλλιέργεια εξαντλούνται τα θρεπτικά συστατικά στο έδαφος.
– Η διάβρωση του αέρα και του νερού επιδεινώνει την καταστροφή, απομακρύνοντας το φυτικό έδαφος και αφήνοντας πίσω ένα εξαιρετικά στείρο μίγμα σκόνης και άμμου. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων μετατρέπει την υποβαθμισμένη γη σε έρημο.
Επιπτώσεις της απερήμωσης
Το ζήτημα της ερημοποίησης δεν είναι καινούργιο- διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία, συμβάλλοντας στην κατάρρευση αρκετών μεγάλων αυτοκρατοριών και την εκτόπιση των τοπικών πληθυσμών. Είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό ζήτημα, με σοβαρές συνέπειες για τη βιοποικιλότητα, την οικολογική ασφάλεια, την εξάλειψη της φτώχειας, την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η ερημοποίηση σε αριθμούς
– Περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από τη γεωργία, αλλά 52% της γης που χρησιμοποιείται για τη γεωργία επηρεάζεται μετρίως ή σοβαρά από την υποβάθμιση του εδάφους.
– Λόγω της ξηρασίας και της ερημοποίησης, 120 εκατ. στρέμματα χάνονται κάθε χρόνο (230 στρέμματα ανά λεπτό). Μέσα σε έναν χρόνο, θα μπορούσαν να έχουν αναπτυχθεί 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών.
– Το 74% των φτωχών επηρεάζονται άμεσα από την υποβάθμιση της γης παγκοσμίως.
Βιοποικιλότητα
– Από τις 8.300 γνωστές φυλές ζώων, 8% εξαφανίζονται και 22% κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
– Πάνω από 80% της ανθρώπινης διατροφής παρέχεται από τα φυτά. Μόνο τρεις καλλιέργειες δημητριακών -το ρύζι, ο αραβόσιτος και το σιτάρι- παρέχουν το 60% της ενεργειακής πρόσληψης.
– Το 80% των ανθρώπων που ζουν σε αγροτικές περιοχές στις αναπτυσσόμενες χώρες βασίζονται σε παραδοσιακά φυτικά φάρμακα για τη βασική υγειονομική τους περίθαλψη.
Απερήμωση και φτώχεια
Περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από οικοσυστήματα σε αγροτικές περιοχές, 90% των οποίων ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Τι μπορεί να γίνει;
– Αναδάσωση και αναγέννηση δέντρων.
– Διαχείριση νερού- εξοικονόμηση, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένου νερού, συλλογή βρόχινου νερού, αφαλάτωση ή άμεση χρήση θαλασσινού νερού για φυτά που αγαπούν το αλάτι.
– Σταθεροποίηση του εδάφους με τη χρήση περιφράξεων με άμμο, ιμάντων καταφυγίων και ξύλινων κουφωμάτων.
– Εμπλουτισμός και υπερ-λίπανση του εδάφους μέσω φύτευσης.
– Ο αγρότης διαχειρίζεται τη φυσική αναγέννηση μέσω επιλεκτικού κλαδέματος. Τα κλαδέματα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα πεδία αυξάνοντας έτσι την κατακράτηση του νερού στο έδαφος και μειώνοντας την εξάτμιση.
Πηγή: ΟΗΕ
